چهارشنبه، مرداد ۲۸، ۱۳۸۸
آيا مصرف ويتامين ث به مقدار زياد براي بدن ضرر دارد؟
L- آسكوربيك اسيد
ويتامين ث نام آشناتر L- آسكوربيك اسيد است. ويتامين ث و ويتامين هاي ب از جمله ويتامين هاي محلول در آب به شمار مي آيند. بجز ويتامين ب-12(با نام شيميايي سيانو كبال آمين كه به مقدار زيادي در گوشت يافت مي شود.) كه در كبد ذخيره مي شود هيچ يك از ويتامين هاي محلول در آب در بدن انباشته نمي شود. مقادير اضافي اين ويتامين ها از طريق ادرار از بدن بيرون مي رود. از اين رو انتظار مي رود كه خوردن بيش از اندازه ي ويتامين ث ضرري براي بدن نداشته ياشد ولي به واسطه ي خاصيت اسيدي ويتامين ث مي تواند باعث ايجاد اختلال هايي در سامانه ي گوارشي (gastrointestinal disturbances) از جمله خون ريزي در معده و روده شود. pH محلول آبي 50 ميلي گرم بر ليتر آن 2 است كه حكايت از محيطي اسيدي دارد. ويتامين ث به حالت جامد پايدار است ولي محلول آبي آن به سرعت در مجاورت هوا اكسيد مي شود. نيم عمر آن در بدن سي دقيقه است. به عبارت ديگر پس از اين مدت واكنش پذيري يا تاثير گذاري آن در فرايندهاي زيستي بدن به نصف مي رسد. دوز كشنده ي ويتامين ث 11900 ميلي گرم بر كيلوگرم است. يعني اگر به اين مقدار از طريق بلع به موش هاي صحرايي آزمايشگاهي خورانده شود احتمال مرگ هر يك از آن ها پنجاه درصد خواهد بود. اين مقدار را دوز كشنده ي پنجاه درصدي يا LD50 مي گويند. براي بيش تر مواد شيميايي بويژه مواد دارويي اين كميت مهم اندازه گيري و گزارش شده است.
اگر اين مقدار ويتامين ث را به عنوان دوز مصرفي انسان نيز بپذيريم در اين صورت براي يك فرد بالغ به جرم پنجاه كيلوگرم خوردن حداكثر 595 گرم ويتامين ث( بيش از نيم كيلو گرم!) در روز كشنده نيست. دست كم احتمال مرگ چنين فردي پنجاه - پنجاه است. خوردن مقدار زياد ويتامين ث يا هر ويتامين ديگري سبب مسموميت ويتاميني (hypervitaminosis or vitamin poisoning) مي شود. اين بيماري بويژه در كشورهاي توسعه يافته كه مصرف مكمل هاي غذايي رايج است بيش تر ديده مي شود. در مورد ويتامين ث مصرف بيش از اندازه در فرد با ايجاد احساس سوزش در هنگام خروج ادرار، اسهال، استفراغ و جوش زدن روي پوست نيز همراه است. از آن جا كه بخشي از ويتامين ث در بدن تجزيه شده به يون اگزالات تبديل مي شود استفاده ي بيش از اندازه ي اين ويتامين در افرادي كه به سنگ كليه يا سنگ مثانه مبتلا هستند مي تواند خطرناك باشد و تشكيل اين سنگ ها را سرعت بخشد. ثابت شده است مصرف روزانه 3 گرم ويتامين ث سطح اگزالات موجود در ادرار را تا دو برابر افزايش مي دهد.
مقدار توصيه شده براي مصرف روزانه ي (recommended dietary allowance يا RDA) ويتامين ث براي بزرگ سالان( نوزده سال به بالا) 75 ميلي گرم (زنان) و 90 ميلي گرم (مردان) است. بنابراين توصيه مي شود بر پايه ي نياز روزانه ي بدن از اين ويتامين ارزشمند استفاده كنيد.
1. Sulivan, R. J., Digestion and Nutrition, 2004, Chelsea House Publishers, p.23.
2. http://en.wikipedia.org/wiki/Vitamin_C
3. http://www.jtbaker.com/msds/englishhtml/a7608.htm
4. http://medical-dictionary.thefreedictionary.com/ascorbic+acid
5. http://medical-dictionary.thefreedictionary.com/Vitamin+Toxicity
شنبه، مرداد ۲۴، ۱۳۸۸
دي متيل آمين يا اتيل آمين كداميك باز قويتري است؟
با توجه به نزديكي اين دو عدد به يكديگر از يك سو و وابستگي متفاوت تابت تفكيك اين دو باز به دما از سو ديگر، ميتوان انتظار داشت مقادير گزارش شده در منابع مختلف ضمن تفاوت(ناشي از دماي اندازهگيري متفاوت)، نتايج متناقضي نيز در پي داشته باشند. بنابراين ميتوان گفت در دماي اتاق اين مقايسه درست است.
برخي همكاران با توجه به مطالبي كه در درس شيمي آلي آموختهاند بر اين باورند كه ديمتيل آمين( به عنوان يك آمين نوع دوم) به دليل داشتن دو گروه آلكيل بايستي خاصيت بازي بيشتري داشته باشد، اما اين در حالي است كه اين دادهها با آموختههاي گذشتهي آنان سازگاري ندارد. از اين رو مقايسهي ياد شده را مبهم و چالش برانگير ميدانند. در پاسخ يادآور ميشود، نخست آنكه اين مطلب در فاز گازي درست است و در فاز محلول نميتوان از اثر حلال در پايدار كردن اسيد مزدوج حاصل چشم پوشيد. دوم آن كه نه تنها تعداد بلكه اندازهي گروه هاي آلكيل بر خاصيت بازي آمينها موثر است. بنابراين در بحث مقايسهي خطلت بازي دو آمين يادشده شايد بتوان بزرگي اتيل را با تعداد متيلها در نظر گرفت.(2)
چهارشنبه، مرداد ۱۴، ۱۳۸۸
معرفي يك كتاب
در سال های اخیر شاهد انتشار ترجمه ی کتاب های مرجع متعددی در رشته های گوناگون بویژه در رشته ی علوم تجربی بوده ایم، اما در میان انواع کتاب های موجود در بازار کتاب، همواره جای خالی کتابی شامل ثابت ها و داده های شیمیایی و فیزیکی آن هم به زبان فارسی به چشم می خورد. چنین کتاب هایی را کارشناسان هندبوك (Handbook) یا دستینه می گویند. در واقع کتابی که همواره باید در دسترس باشد!
کتاب داده های شیمی یکی از مراجع کارآمد برای دست یابی به داده هایی هم چون شعاع اتمی و الکترونگاتیوی عنصرها، نقطه های ذوب و جوش بسیار از ترکیب های آلی و معدنی، پتانسیل کاهشی استاندارد مواد، انرژی گسستن پیوند های شیمیایی، ثابت تفکیک اسیدها و بازهای آلی و معدنی، انحلال پذیری بسیار از ترکیب های شیمیایی و بسیاری دیگر است که با آن ها در هنگام خواندن کتاب های درسی سرو کار داریم. در واقع این کتاب اطلاعات ارزشمند گوناگونی در سطح کتاب های درسی شیمی دوره ی متوسطه ی نظری و پیش دانشگاهی را در بر می گیرد. کتاب یادشده نخستین مرجعی از این نوع است که در اقدامی کم سابقه، به زبان فارسی و به منظور استفاده ی معلمان شیمی و دانش آموزان دوره ی متوسطه ی نظری و پیش دانشگاهی انتشار یافته است.
تدوین کنندگان این کتاب تلاش کرده اند تا تمامی داده های مورد نیاز در سطح دوره ی متوسطه ی نظری و پیش دانشگاهی شامل رشته های ریاضی-فیزیک و علوم تجربی و هم چنین هنرستان های صنایع شیمیایی را در آن بگنجانند.
مخاطبان اصلی این کتاب معلمان و دانش آموزان هستند، اما اطلاعات ارایه شده در آن برای دانشجویان دوره های تربیت معلم ، رشته ی دبیری شیمی و بویژه دانشجویانی که درس شیمی عمومی را می گذرانند نیز قابل استفاده است.
این کتاب بنا به پیشنهاد گروه شیمی دفتر برنامه ریزی و تالیف کتاب های درسی و توسط موسسه ی فرهنگی فاطمی در 252 صفحه و با شمارگان 3000 نسخه به چاپ رسیده است. هم اکنون می توانید این کتاب را با قیمت 37000 ریال از کتاب فروشی ها خریداری کنید.
شنبه، مرداد ۱۰، ۱۳۸۸
به پيشواز سال جهاني شيمي برويم.
سال 2011 از طرف سازمان ملل متحد به عنوان سال جهاني شيمي اعلام شده
اشتراک در پست‌ها [Atom]